Mô hình tài chính phi tập trung hay DeFi là một xu hướng mới nổi trong lĩnh vực đầu tư tài chính, đặc biệt là trên thị trường Crypto. DeFi được ví như một cuộc cách mạng, mở ra hướng đi mới cho toàn bộ lĩnh vực này trên toàn cầu. Vậy cụ thể DeFi là gì? Tiềm năng và rủi ro của DeFi ra sao? Top 5 dự án DeFi tiềm năng nhất hiện nay gồm những gì? Cùng tìm hiểu tất cả thông tin xoay quanh DeFi trong bài viết hôm nay.
DeFi là gì?
DeFi là từ viết tắt của Decentralized Finance, tạm dịch: Tài chính phi tập trung. Đây là hệ thống mà các sản phẩm tài chính có sẵn trên một mạng Blockchain phi tập trung công khai. Điều này có nghĩa chúng được mở ra cho bất kỳ ai sử dụng mà không cần thông qua những trung gian như ngân hàng hoặc tổ chức tài chính. Trong DeFi luôn đi kèm với “Non-Custodial”, tức là không uỷ thác.
DeFi gồm một mạng lưới chồng chéo của các dApp và hợp đồng thông minh (Smart Contract) được xây dựng trên chuỗi khối Ethereum. Mô hình này tập trung vào các ứng dụng tài chính như cho vay, sàn giao dịch, phái sinh và trading,…. DeFi có thể giúp bạn dễ dàng kiểm soát được tài sản của mình cũng như có thể giao dịch, cho vay, đầu tư và thanh toán,…
Lợi ích cốt lõi của DeFi là sự tiếp cận dễ dàng các dịch vụ tài chính, đặc biệt là đối với những người bị tách biệt khỏi hệ thống tài chính hiện tại. Tiềm năng khác của DeFi còn là các khuôn khổ và module mà nó được xây dựng. Nói cách khác, các ứng dụng DeFi có thể tương tác trên các blockchain công khai có khả năng tạo ra các thị trường tài chính, sản phẩm và dịch vụ hoàn toàn mới.
Đặc điểm nổi bật của DeFi
Dễ tiếp cận
Với mô hình tài chính truyền thống, bạn phải bỏ tiền mới có thể tận dụng được hết nguồn lực của hệ sinh thái. Ví dụ như người không có cơ hội giao dịch nhiều với ngân hàng thì sẽ không thể trở thành khách hàng VIP của ngân hàng đó,. Do đó, họ đến ngân hàng giao dịch, họ sẽ không thể hưởng những đặc quyền chỉ dành cho khách hàng VIP.
Còn với DeFi, bạn hoàn toàn có thể tiếp cận được tối đa hệ sinh thái mà Defi mang lại mà không tốn bất cứ chi phí nào.
Khả năng tương tác
Mô hình này hướng đến cộng đồng nên khả năng tương tác giữa những người nằm trong hệ sinh thái DeFi rất cao. Ví dụ như những nhà đầu tư trên sàn giao dịch Binance có thể giao lưu với nhau để học hỏi kinh nghiệm.
Hoặc một số nhà đầu tư vào Stablecoin hoàn toàn có thể tạo nên một cộng đồng tiền điện tử nào đó và mang lại lợi nhuận cho cộng đồng.
Tính riêng tư
Riêng tư là đặc trưng của bất kỳ mô hình nào sử dụng công nghệ Blockchain. Bạn có thể sở hữu một ví lưu trữ tiền điện tử không cần phải định danh. Thậm chí, bạn được phép thực hiện chuyển tiền mà không cần biết người chuyển là ai và người nhận là ai.
Tính minh bạch
Với mô hình tài chính phi tập trung, ai cũng có thể kiểm tra được 1 giao dịch bất kỳ thông qua mã giao dịch chuyển tiền.
Tính công bằng
Các lệnh thực hiện chuyển tiền của người tham gia đều như nhau, được áp dụng dựa trên một cơ sở các modules đã thiết lập trước. Tại DeFi sẽ không có sự phân biệt ai sở hữu nhiều tiền điện tử hơn hay ai ít hơn như là ngân hàng truyền thống.
Ứng dụng của DeFi
Mặc dù DeFi thường được đặt trong lĩnh vực Blockchain và tiền điện tử. Nhưng phạm vi ứng dụng của mô hình này rộng hơn nhiều.
Canh tác năng suất
Canh tác năng suất hay Yield Farming là thuật ngữ dùng để chỉ những người cố gắng tạo ra thêm lợi nhuận từ những đồng tiền điện tử mà họ đang sở hữu.
Hiểu đơn giản, nếu người nông dân đang sở hữu mảnh đất, họ sẽ cho thuê mảnh đất này để lấy lợi nhuận. Tương tự như người sở hữu coin, họ sẽ cho thuê coin để tham gia vào thị trường mua bán nhằm làm biến động giá cho một coin nào đó.
Giao dịch ký quỹ
Giao dịch ký quỹ hay Margin Trading là thuật ngữ thường thấy trong thị trường Forex. Trong thị trường tiền điện tử cũng vậy, bạn có thể giao dịch nhiều hơn số tiền mà bạn đang có trong sàn bằng việc đi vay của sàn và phải trả lại khi chốt giao dịch.
Sàn giao dịch phi tập trung
Tại các sàn giao dịch phi tập trung, bạn có thể tự giao thương với người khác mà không cần sàn trung gian để giảm chi phí. Do sàn không kiểm soát tiền của bạn nên dù hacker có hack được sàn đi chăng nữa cũng không thể lấy được tiền.
Stablecoin
Nếu như không có DeFi, việc mang Crypto đi thế chấp để phát hành Stablecoin sẽ khó khăn hơn vì cần nhiều khâu trung gian. Ngược lại, với DeFi, Crypto sẽ được thế chấp tự động và nhanh chóng bằng các hợp đồng thông minh.
Nền tảng cho vay ngang hàng
Với mô hình cho vay khi áp dụng DeFi đã bỏ qua trung gian. Nhờ đó, số tiền mà người cho vay thu về sẽ nhiều hơn, đồng thời, tiền lãi của người đi vay phải trả cũng ít hơn.
Thị trường dự đoán
Đây là một hoạt động cá cược được áp dụng Smart Contract, bạn có thể dự đoán về một biến động giá của một đồng tiền điện tử nào đó chẳng hạn. Nếu dự đoán đúng, bạn sẽ có token, còn sai sẽ mất token.
Bảo hiểm phi tập trung
Việc mua bảo hiểm cho những nhà đầu tư tham gia sàn giao dịch phi tập trung cũng là một ứng dụng của DeFi.
Tiềm năng và rủi ro của DeFi
Tiềm năng của mô hình DeFi
DeFi có nguồn lực đổ vào tăng dần theo thời gian. Trong vòng một năm, tổng lượng vốn hóa thị trường của DeFi tăng trưởng gấp 12 lần và mở ra nhiều cơ hội cho các nhà đầu tư.
Trong tương lai, DeFi sẽ làm thay đổi và ảnh hưởng khá nhiều đến mô hình tài chính tập trung tại nhiều quốc gia. Nhiều nhà đầu tư đang dần chán sự tập quyền của hệ thống tài chính truyền thống. Họ muốn sự tự do, thỏa mái và không bị kiểm soát, đặc biệt là những người không có cơ hội tiếp cận với tài chính ngân hàng. Vì vậy, các nhà đầu tư sẽ có xu hướng chuyển sang DeFi để tự mình quản lý tài chính cá nhân mà không cần phụ thuộc vào bên thứ ba hay tổ chức tập trung nào khác.
Nhưng để DeFi thay thế hoàn toàn cho CeFi là điều khó có thể xảy ra do nhiều yếu tố chủ quan cũng như khách quan.
Tuy nhiên, DeFi chắc chắn sẽ tự tạo cho mình một sân chơi song song với CeFi, đồng thời tập trung vào các vấn đề mà mô hình CeFi chưa giải quyết được.
Rủi ro của DeFi
Mặc dù ở các Smart Contract luôn được đánh giá là bảo mật cao, nhưng với những hacker, họ giỏi vẫn có thể tìm ra những lỗ hổng để xâm nhập vào. Vì vậy, DeFi đã và đang cố gắng cải thiện tính bảo mật cho các Smart Contract.
Bên cạnh đó, chính phủ của nhiều nước từ lâu đã không thích Blockchain. Giờ đây lại thêm DeFi sẽ ảnh hưởng lớn đến khả năng kiểm soát ngành tài chính của họ. DeFi không chỉ tác động đến lợi ích cá nhân mà đụng chạm đến sự bình ổn của một quốc gia.
Cho nên, không dễ để DeFi có được sự công nhận hợp pháp tại nước sở tại. Thậm chí là các quốc gia này có thể cấm tất cả các hoạt động liên quan đến Blockchain như Trung Quốc đang chẳng hạn.
Top 5 dự án DeFi tiềm năng ở hiện tại
UniSwap
Uniswap được ra đời từ năm 2018 bởi Uniswap Laps – một công ty phát triển giao thức và giao diện web được điều hành bởi nhà sáng lập Hayden Adams, dựa trên cảm hứng từ bài đăng của Vitalik Buterin – Founder của Ethereum. Ông đã cho ra đời một giao thức hoàn toàn mới – giao thức tạo lập thị trường tự động (AMM) và đồng thời cũng là sàn giao dịch phi tập trung (DEX), nơi mà người dùng có thể trao đổi token ngay trên Ethereum, mà hoàn toàn không phải trả bất cứ phí sàn hay phí trung gian nào.
- Về cách thức giao dịch: chỉ cần cung cấp một nguồn vốn bằng ETH và token ERC20 đang được giao dịch, thì bất cứ token nào cũng có thể được list trên Uniswap.
- Về cơ chế giao dịch: bằng việc sử dụng cơ chế AMM, việc giao dịch trên sàn Uniswap không cần phải sử dụng đến sổ lệnh. Các smart contract sẽ đóng vai trò thay thế chúng giúp người bán bỏ tài sản vào một nơi gọi là liquidity pool (pool thanh khoản), sau đó người mua sẽ swap tài sản họ đang có với tài sản trong pool thông qua smart contract.
Chainlink
ChainLink là một nền tảng blockchain trung gian, được xây dựng trên blockchain Ethererum.
Dự án mang tên ChainLink đã được bắt đầu phát triển từ năm 2015.
Do hợp đồng thông minh (Smart Contract) không thể tương tác với bất kỳ dữ liệu nào ngoài Blockchain, nên ChainLink được tạo ra để trở thành cầu nối giữa Smart Contract với các nguồn dữ liệu.
Điều này giúp cho việc phát triển Smart Contract trở nên dễ dàng hơn.
Do LINK là token theo tiêu chuẩn ERC-20 nên bạn có thể hold chúng trên các ví ETH có hỗ trợ Token ERC20. Một số ví ERC20 phổ biến nhất hiện nay như ImToken, Trust Wallet, MyEtherWallet, Metamask, Trezor, Ledger,…
Wrapped Coin
Wrapped Bitcoin (WBTC) còn được gọi là một mã ERC-20 đại diện cho Bitcoin trên nền tảng Ethereum. Mỗi Token của Wrapped Bitcoin có giá trị tương ứng với một đồng Bitcoin. Điều này cho phép người dùng có thể chuyển Token của họ từ Blockchain này sang Blockchain khác, mở rộng các tiện ích của Token để hoạt động trên nhiều mạng.
Về cơ bản, Wrapped Bitcoin được xem là một cải tiến mới mẻ, mang lại hiệu quả BTC cho Blockchain của Ethereum. Đây là một trong những trường hợp sử dụng chính của WBTC nằm trong lĩnh vực tài chính phi tập trung – DeFi. Đồng thời, sự ra đời của Wrapped Bitcoin trở thành cầu nối giữa hai đồng tiền điện tử là Bitcoin và Ethereum.
Sự ra đời của dự án Wrapped Bitcoin đã giúp toàn cầu giải quyết các vấn đề về giao dịch. Wrapped Bitcoin giúp thị trường DeFi tận dụng tối đa các dòng tiền từ những người nắm giữ BTC. Hiện tại, chúng ta chỉ mới khai thác được 18.5 triệu đồng BTC, tuy nhiên với con số này khi cùng tham gia vào DeFi thì dòng tiền sẽ vô cùng lớn.
Terra
Terra là blockchain cho phép người dùng tạo stablecoin được neo vào tiền pháp định. Những coin này chủ yếu sử dụng cơ chế seigniorage của mạng lưới. Được Do Kwon và Daniel Shim của phòng thí nghiệm Terraform tạo ra vào năm 2018, mạng lưới này sử dụng cơ chế đồng thuận Tendermint Delegated-Proof-of-Stake (DPoS). Terra cho phép hợp đồng thông minh tạo ra nhiều loại stablecoin khác nhau.
Dự án trở nên nổi tiếng trong lĩnh vực thương mại điện tử tại thị trường châu Á và sở hữu lượng người dùng lớn ở Hàn Quốc, nơi đặt trụ sở chính của dự án. Ví dụ: người dùng dịch vụ taxi ở Mông Cổ có thể trả tiền cho một số tài xế bằng stablecoin Terra MNT được neo vào đồng tugrik Mông Cổ. Token được đúc trên nền tảng này được gọi là đơn vị tiền tệ Terra và tồn tại song song với token gốc của mạng lưới là token tiện ích và quản trị LUNA. Terra và LUNA có mối quan hệ bổ sung cho nhau.
PancakeSwap
Pancakeswap là một trong những sàn phi tập trung theo cơ chế tạo lập thị trường tự động (AMM DEX) đầu tiên của Binance Smart Chain, cho phép người dùng trao đổi các token chuẩn BEP20 (chuẩn token mới nhất từ Binance Smart Chain).
Tương tự như các AMM DEX khác, khi giao dịch trên PancakeSwap, những người dùng cung cấp thanh khoản sẽ góp tài sản của mình vào Pool, còn những người giao dịch sẽ Swap tài sản qua lại trong Pool theo công thức định sẵn của Smart Contract, thay vì cơ chế Order-book (sổ lệnh) như các sàn giao dịch thông thường.
Tổng kết
Tài chính phi tập trung tập trung vào việc xây dựng các dịch vụ tài chính tách biệt với hệ thống tài chính và nền chính trị truyền thống. Điều này sẽ cho phép một hệ thống tài chính cởi mở hơn và có khả năng ngăn chặn các tiền lệ về kiểm duyệt và phân biệt đối xử trên toàn thế giới.
Mặc dù là một ý tưởng hấp dẫn, nhưng tính chất phân quyền không phải tạo ra mọi thứ đều có lợi. Tìm ra các tính năng phù hợp nhất, dựa vào các đặc điểm của blockchain là việc rất quan trọng trong việc xây dựng các sản phẩm tài chính mở hữu ích.
Nếu phát triển và mở rộng thành công, DeFi có thể lấy bớt quyền lực từ các tổ chức tập trung lớn và đặt nó vào tay cộng đồng mã nguồn mở và các cá nhân riêng lẻ. Liệu điều đó có giúp tạo ra một hệ thống tài chính hoạt động hiệu quả hơn hay không? Điều này sẽ được quyết định khi DeFi được công nhận và ứng dụng trong nền tài chính chính thống.
Theo Tin Tức NFT tổng hợp
